Bonum Cursum

Dwory dawnego Szczecina

Dwór Finkenwalde powstał w połowie XVIII wieku, przy ulicy Waldstrasse ( okolice Jabłoniowej). Był on szkieletowa konstrukcja drewnianą. Przechodził on z rak senatorskich do majorskich, kupców i ekonomów. W późniejszym okresie dobudowano część murowaną, podpiwniczoną. Odrestaurowano dziedziniec oraz doklejono do niego mały park, który świetnie wkomponował się w pobliską puszczę.

W dawnych zabudowaniach tego właśnie dworu mieściła się szkoła gospodarstwa domowego, przekształcona w placówkę prywatną. Z miejscem tym nieodzownie związana jest sylwetka pastora Dietricha Bonhoefera, antynazistowskiego działacza.

Dwór uległ całkowitemu zniszczeniu w trakcie działań II Wojny Światowej. Materiał z tzw. dobudówek wykorzystano na odbudowę miasta.

W miejscu zabudowań powstał  Ogród Pamięci Dietricha Bonhoefera, utworzony przez młodzież Polsko – Niemiecką w 2012 roku.  Umieszczono w nim również krzyż i odsłonięto pamiątkowa tablicę, przypominająca o zamknięciu szkoły przez gestapo.

Dwór Katerinhof powstał w drugiej połowie XIX wieku i nazwano go własnie Dworem Katarzyny, na cześć żony właściciela Ludwika Mohringa.

W 1783 roku Ludwik Mohring wybudował folwark w miejscu obecnego Schroniska Młodzieżowego SZMARAGD. Aby podkreślić swoją miłość do żony nazwał go Dworem Katarzyny. Posiadłość została kupiona pod koniec XIX wieku przez cementownię Stern. Przedsiębiorstwo zorganizowało w folwarku kwatery dla pracowników zatrudnionych w znajdującej się niedaleko kopalni kredy. Po drugiej wojnie światowej dwór przekształcono w lokal gastronomiczny z miejscami noclegowymi. Przez długie lata funkcjonował pod nazwą Zajazd Szmaragd (…)

W 2015 roku zajazd miał przybrać formę Szkolnego Schroniska Młodzieżowego. Prace nadal trwają, maja zakończyc sie w roku 2019.

 

Miejsce pamięci G. E. H. Delbrucka

Powyżej wspomniany był wieloletnim dyrektorem Fabryki Cementu Portlandzkiego. Na wzgórzu Widok, ku jego pamięci, ustawiono pawilon widokowy zwany Cap Delbruck. Z monopterosu.

Dla porównania, powyżej od lewej Cap Delbruck, po prawej – monopteros z Monachium, wciąż istniejący.

W trakcie II Wojny Światowej budowla została zniszczona i rozebrana. Przy ulicy Grabowej wciąż można zauważyć części kolumn monopterosu.

Franz Schwede – Coburg, schron przeciwlotniczy na wzgórzach bukowych

W trakcie trwania II Wojny Światowej, nad jeziorem Szmaragdowym, zbudowano schron przeciwlotniczy do celów monitorowania akcji przez niemieckie dowództwo NSDAP, między innymi z Frankiem Schwede – Coburgiem na czele regionu Pomern.

Schron budowali przymusowi robotnicy. Wzniesiono również antenę  w celu łączności radiowej. Całość bunkra wiodła około 30 metrów wgłąb ziemi, wzmocniono go żelbetowym stropem. Nie zapomniano również o schronach wartowniczych, obserwacyjnych.

Te dwa małe budynki rozebrano tuz po wojnie, natomiast druga część kompleksu obronnego mieściła się w okolicy Skórczej Góry. Był to punkt obserwacyjny na wieży Baresela oraz stanowiska obronne na właśnie tej górze. Stanowiska te pokryła bujna roślinność, są one jednak jeszcze widoczne.

Tutaj o późniejszych losach Schwede – Coburga:

The idea of killing adult mental patients soon spread from occupied Poland to adjoining areas of Germany, probably because Nazi Party and SS officers in these areas were most familiar with what was happening in Poland. These were also the areas where Germans wounded from the Polish campaign were expected to be accommodated, which created a demand for hospital space. The Gauleiter of Pomerania, Franz Schwede-Coburg, sent 1,400 patients from five Pomeranian hospitals to undisclosed locations in occupied Poland where they were shot. Likewise, the Gauleiter of East Prussia, Erich Koch, had 1,600 patients murdered out of sight. In all, more than 8,000 Germans were killed in this initial wave of killings carried out under the command of local officials, although Himmler certainly knew and approved of them.

Po wojnie miejsca te niszczały, aż do czasu kiedy zaaranżowano tutaj ośrodek ćwiczebny dla Straży Pożarnej Zdroje. Następnie, już w latach milenijnych, rozpoczęto tworzenie Centrum Informacji Turystycznej. Rewitalizacja pochłonęła kolejne dofinansowanie Unii Europejskiej.

Schron jest zamknięty dla zwiedzających w okresie zimowym ze względu na przystosowanie do zimowania nietoperzy. Ponadto w schronie prowadzi się zajęcia dydaktyczne dla dzieci oraz zajęcia terenowe w okolicy. Otwarto również podziemna trasę turystyczną.

Baresel – fundator

Przed wojną w pobliżu Jeziora Szmaragdowego istniała 32-metrowa wieża widokowa, zwana od nazwiska fundatora – wieżą Baresela. Zbudowano ją w 1904 roku na Skórczej Górze (71 m n.p.m.). Ze szczytu można było podobno dostrzec nie tylko Międzyodrze oraz prawobrzeżną i lewobrzeżną część dzisiejszego Szczecina, ale również Goleniów i Stargard.

W 1945 roku Niemcy wysadzili wieże Baresela. Pozostały tylko schody prowadzące do lokalu gastronomicznego mieszczącego się nieopodal wieży widokowej.

Źródła:

1. Dwór Finkenwalde, zamkilubuskie.pl
2. Ogród Ciszy i Medytacji im. ks. dra Dietricha Bonhoefera w Szczecinie Zdrojach, luteranie.wroc.pl
3. Program Międzynarodowych dni Boenhofferowskich, sedina.pl
4. Grupa MGM, Schronisko Młodziezowe Szmaragd, grupamgm.pl
5. Zobacz jak idzie przebudowa dawnego Zajazdu Szmaragd, police.naszemiasto.pl
6. Monopteros, archirama.muratorplus.pl
7. Monopter, Pawilon Ogrodu Angielskiego w Monachium, depositphotos.com
8. Zbrodnia przeciwko ludzkości, https://dirkdeklein.net/category/crime-against-humanity
9. Wieża widokowa powstanie przy jezuiorze Szmaragdowym, wszczecinie.pl